Język narcystyczny, część 2.

Kolejną funkcją narcystycznego języka, która służy podtrzymywaniu iluzji narcyzy o jej idealnym ego i zmuszaniu Cie do posłuszeństwa, jest zaprzeczanie złym rzeczom, które ona robi. W głębi serca ona doskonale wie, że jej zachowanie jest karygodne. Jednak nie może tego przyznać, nawet sama przed sobą. Zmniejsza więc swoją winę, udając, że niczego złego nie zrobiła, tylko Twoja reakcja jest nieadekwatna. Odrzucanie odpowiedzialności za swoje postępowanie odbywa się w ten sposób, że ona albo zaprzecza, że to się w ogóle wydarzyło (bezczelnie, w żywe oczy kłamie, choć doskonale wie, jaka jest prawda) albo twierdzi, że Ty to wymyśliłaś/wyolbrzymiasz/przesadzasz. Przerzucając piłkę na Twoją połowę, próbuje Ci wmówić, że to z Tobą jest coś nie tak. Wspominałam już o tej technice manipulacji w poście o gaszeniu. Parę przykładów:

Nigdy tego nie powiedziałam! - kiedy doskonale pamiętasz, co do słowa, a nawet masz to nagrane. Kiedy jej pokażesz dowód, np. w postaci nagrania, prawdopodobnie usłyszysz:

Zawsze reagujesz przesadnie/jesteś przewrażliwiona na swoim punkcie! - kiedy dopominasz się o odrobinę szacunku, mówisz, że coś Cię uraziło, ona nie chce przyznać, że źle zrobiła, że Cię obraziła, więc woli udawać, że to co zrobiła było w porządku, a to z Tobą jest problem.

Wyobrażasz sobie niestworzone rzeczy! - kiedy wiesz, że to, o czym mówisz jest twardym faktem

Nie mam pojęcia o czym mówisz! - kiedy zarówno Ty, jak i ona doskonale wiecie, o co chodzi

Mam dość twoich dramatów! - za każdym razem, kiedy w najdelikatniejszy nawet sposób nie zgadzasz się z nią i odmawiasz uznania, że jej zachowanie jest w porządku. Narcystyczna matka nazwie dramatyzowaniem każdy przejaw obrony własnego stanowiska i własnej godności z Twojej strony.

Jesteś jedyną osobą, która tego nie rozumie! - kiedy nie zgadasz się z nią - nie dość, że twierdzi, że to z Tobą jest źle, to jeszcze sugeruje, że jesteś jedyna, korzystając z siły społecznego dowodu słuszności. O ironio, często na poziomie werbalnym, oficjalnie, wszyscy rzeczywiście się z nią zgadzają (np. Twój przyzwalający ojciec czy jej skrzydlate małpy), choć oczywiście wszyscy wiedza, że to narcyza źle Cię traktuje.

Zawsze mnie o wszystko obwiniasz/oskarżasz! - kiedy masz w ręku twarde dowody jej nielojalności, obojętności czy wrogich działań. Ona nie chce uznać, że problemem jest jej zachowanie. Problem, według narcyzy, jest w tym, że śmiesz na to reagować i się temu przeciwstawiać.

Jesteś patologicznie podejrzliwa/masz paranoję! - wtedy, kiedy już wielokrotnie doświadczyłaś z jej strony zdrady i masz faktyczne powody, by być ostrożna i podejrzliwa. Ona była nielojalna, ale To Ty masz się czuć winna za to, że straciłaś do niej zaufanie.

To wszystko twoja wina!/Ty mnie do tego zmusiłaś - kiedy narcyza zrobiła ci coś szczególnie podłego - próbuje przerzucić odpowiedzialność za swoje zachowanie na Ciebie. Moja matka, kiedy jej przypomniałam, że tłukła mnie całe lata, potrafiła odpowiedzieć tylko: Bo byłaś niegrzeczna!

Specjalnie mnie prowokujesz  - kiedy zrobiła Ci coś bardzo złego. Tekst, który matka wygłosiła do mojego synka, kiedy go fizycznie napadła. Wiele miesięcy wracał do tego tekstu, zanim uwierzył, że nie ponosi żadnej winy za to, że ona go skrzywdziła.

Nie radzisz sobie - kiedy mówisz jej, że coś Cię zabolało, płaczesz, okazujesz swoje cierpienie. Tak naprawdę ona mówi: nie obchodzi mnie twoje cierpienie, jak śmiesz o tym mówić? Nie potrafisz w milczeniu znosić mojego chamstwa i agresji. Jesteś żałosnym, użalającym się nad sobą śmieciem, który zasługuje na moją pogardę. To takie ohydne, czegoś potrzebować od innych. Jestem ponad to i sprawnie udaję, że nic mnie nie obchodzi, co inni o mnie myślą i że niczego od nich nie potrzebuję.

Ile razy mam powtarzać "przepraszam"?  - kiedy ona stale robi te same złe rzeczy i co więcej, wcale Cię nie przeprosiła. Tak naprawdę ona mówi: nie zamierzam cię przepraszać, bo robię co uważam za słuszne. Nie wolno ci zwracać uwagi na to, że wciąż robię ci te same, bolesne dla ciebie rzeczy i nie zmieniam swojego zachowania. Nie przypominaj mi, że skoro udawałam, że przeprosiłam, to powinnam unikać takiego zachowania w przyszłości. Mam prawo robić co chcę i deptać cię, bo jestem wyższą od ciebie istotą.

Czemu nie pogodzisz się wreszcie z przeszłością/Opanuj swoje demony/To było dawno - kiedy ona stale robi te same złe rzeczy. Tak naprawdę ona mówi: nie śmiej mi przypominać o przeszłości, problem leży po twojej stronie, że nie umiesz zrozumieć, kto tu rządzi. Robiłam tak i będę robić, a ty siedź cicho i pogódź się z tym wreszcie. Jestem doskonała i nie śmiej mnie krytykować.

Spójrz na swoje problemy  - gdy jej coś konkretnego zarzucasz, a ona usiłuje uniknąć odpowiedzialności. Tak naprawdę ona mówi: zrobię wszystko, by odwrócić twoją uwagę od tego, co zrobiłam, przejdę do ataku i krytyki, byś musiała skupić swoją energię na bronieniu się. Sama tego wielokrotnie doświadczyłam, np. powiedziałam do mojej matki: Właśnie trzeci raz złapałam cię na kłamstwie. A ona na to: a twoja córka mnie trzy lata temu okłamała! Jak ty ją wychowujesz?!

Taka jestem i musisz z tym żyć - kiedy oczekujesz od niej jakiejkolwiek pozytywnej zmiany. Tak naprawdę ona mówi: nie zamierzam się zmienić, poddaj się bez dyskusji. Jestem doskonała.

Masz obsesję kontroli  - wtedy, kiedy oczekujesz, że ona dotrzyma danego słowa czy wypełni umowę. Tak naprawdę ona mówi: twoje oczekiwanie, że będę podlegała twojej ocenie jest bezczelne, nie masz prawa ode mnie wymagać, bym wypełniała umowy, bo jestem kimś więcej od ciebie i to ja decyduje, co robię. Słowo dane tobie nic dla mnie nie znaczy. Wmówię ci, że to nie ja jestem niewiarygodna, tylko ty wymagasz za dużo.

Kilka przykładów z komentarzy moich Czytelniczek:

- znowu o coś ci chodzi
- znowu masz jakiś problem
- jestem jaka jestem
- ty chyba naprawdę już zgłupiałaś
- wiecznie jesteś niezadowolona
- zastanów się
- nie masz racji
- przemyśl to sobie
- jesteś psychologiem, powinnaś wykazać się większą mądrością i zrozumieniem
- nie psychologizuj mi tu!
- jak śmiesz!
- bo ty zawsze musisz mieć swoje zdanie

Narcyzy używają też swego rodzaju języka odwrotnego do manipulowania ludźmi. Odniosę się tutaj do metafory państwa totalitarnego, w którym oficjalna propaganda, siejąc nienawiść, mówi, że pragnie pokoju (pragniemy pokoju, więc wchodzimy w wyścig zbrojeń, by nasi wrogowie wiedzieli, że ich zabijemy). Kiedy, nękając niepokornych obywateli twierdzi, że to oni ją obrażają (ta demonstracja to obraza godności państwa). Ogranicza swobody obywateli, twierdząc, że robi to dla ich wolności (zakaz demonstracji dla jednych, by wolność demonstrowania mieli tylko ci popierani przez władzę), a także mnoży zagrożenia dla nich, upierając się, że robi to dla ich bezpieczeństwa (uzbrajanie bojówek, niby po to, by bronić przed zewnętrznymi zagrożeniami, ale naprawdę po to, by zastraszać własnych obywateli). Niewoli ich, odbierając im prawa, a oficjalnie wmawia, że to dla zwiększenia ich niezależności (likwiduje niezależność instytucji, rzekomo po to, by "zlikwidować układ, który nie dawał wolności" i zastąpić je swoimi ludźmi). Z narcyzami jest podobnie: pragną absolutnej władzy i pełnej kontroli, ale ubierają to w słowa rzekomej troski i dbania o Ciebie. Wtedy korzyść jest podwójna: Ty jesteś jej podporządkowana, a ona wychodzi na wspaniałą, godną podziwu, troskliwą matkę:

Robię to dla twojego dobra - kiedy Cię z premedytacją krzywdzi. Tak naprawdę ona mówi: robię tylko rzeczy dobre dla mnie. Dla ciebie dobre może być tylko to, co jest przede wszystkim korzystne dla mnie. Wiem lepiej, siedź cicho i rób, co ci każę.

Pogubiłaś się, ja ci pomogę - kiedy chce przejąć nad Tobą pełną kontrolę. Tak naprawdę znaczy to: nie masz nic do powiedzenia, jesteś głupia i nieudolna, ja decyduję.

Jesteś niezrównoważona, nie masz pojęcia co robisz - kiedy chce Ci odebrać wolność i prawo do decydowania o sobie. Częsty tekst u narcystycznych matek, które próbują wmawiać córkom choroby psychiczne i ubezwłasnowolnić je prawnie.

Przecież ty zginiesz beze mnie - kiedy ogranicza Twoją wolność i podkopuje Twoją wiarę w siebie. Tak naprawdę ona mówi: chcę, byś była całkowicie zależna ode mnie i posłuszna. Chcę, byś uwierzyła w to, że jesteś zerem, wtedy łatwiej zaakceptujesz, że traktuję cię jak zero. Przy takiej niezaradnej miernocie jak ty, ja będę wyglądała dużo lepiej.

Dwa przykłady z komentarzy moich Czytelniczek:

- chcę ci tylko pomóc
- martwię się tylko jak sobie poradzisz

Na koniec jeden z moich "ulubionych" tekstów:

Ty mnie w ogóle nie szanujesz!

Prawdziwe znaczenie: Jestem tak wielka, wspaniała, idealna i wzorcowa, że jakakolwiek, nawet najmniejsza krytyka czy różnica zdań ze mną jest ciężką obrazą ideału. Z ideałem się nie dyskutuje, jego się bezkrytycznie wielbi. Szacunek, jakiego żądam jest moim prawem, a nie przywilejem, którego mi udzielasz. Nie zamierzam zabiegać o twój szacunek, bo wtedy musiałabym przyznać, że jeszcze nie jestem doskonała i muszę coś poprawić. No i nie mogę przyznać, że czegoś od ciebie potrzebuję czy pragnę, od takiej miernoty jak ty. Dlatego żądam szacunku, a nie liczę, że go zdobędę, jak się postaram. Tobie żaden szacunek się nie należy, bo jesteś tylko moją sługą.

Więcej bardzo dobrych przykładów narcystycznego języka znajdziesz w komentarzach pod postem o trójkątnej komunikacji.

Czy chcesz może coś jeszcze do tego dodać?