Narcystyczna rodzina - część 4. Złote Dziecko versus Kozioł Ofiarny

Na pozór może wydawać się, że rola Złotego Dziecka jest lepsza niż Kozła Ofiarnego. Ale nie jest to prawda. Te dwie role łączy jedno – niedostrzeganie prawdziwej osoby, która stoi za tymi etykietkami. Są to dwie strony tej samej monety, tak samo karygodna manipulacja i krzywdzenie.

Złote Dziecko prawdopodobnie nigdy nie dowie się, kim jest naprawdę, cierpi też, w gruncie rzeczy czując, że nie jest takie idealne. Żyje w strachu, że łaska matki za chwilę może mu być odebrana, a wszyscy zobaczą, że król jest nagi. Złote Dziecko jest praktycznie pochłonięte przez chorą osobowość swojej matki. Nigdy nie wyrobi sobie swoich granic, ani własnej tożsamości. Nie rozpoznaje, ani nie realizuje własnych potrzeb. Często do końca życia pozostaje marionetką swojej matki.

Złote Dziecko bywa bardzo nieszczęśliwe, choć trudno mu uchwycić dlaczego – nie zawsze odkryje, że źródłem cierpienia jest nieautentyczność, brak własnej tożsamości i niepewność pozycji. Paradoksalnie, Kozioł Ofiarny wyraźniej widzi, przeciwko czemu ma się zbuntować, a wyzwolenie się z tej roli będzie dla niej dużo mniej bolesne niż dla Złotego Dziecka.

Złote Dziecko żyje też pod ogromną presją spełniania wyśrubowanych oczekiwań matki – w gruncie rzeczy wie, że opinia matki na jego temat jest przesadzona. Jego życie jest także stąpaniem po kruchym lodzie – ma być doskonałe, ale nie doskonalsze od matki. Jeśli czymkolwiek ją przyćmi, biada mu, gniew matki będzie straszny.

Złote Dziecko od małego jest uczone, że ma więcej praw od innych i należy mu się wszystko, co najlepsze. Kiedy dorasta, boleśnie zderza się z rzeczywistością, w której inni ludzie nie zgadzają się na taką narrację i pokazują Złotemu Dziecku jego prawdziwe odbicie. O ile dla Kozła Ofiarnego, dorastanie oznacza często odzyskanie własnej wartości w pozytywnych kontaktach z ludźmi spoza rodziny, tyle dla Złotego Dziecka to utrata wspaniałych iluzji na temat swojej wyjątkowości. Efektem tego bywa przyjęcie postawy życiowej typu "skrzywdzona przez los niewinność", "niedoceniana gwiazda", "nierozpoznany talent" i inne pożałowania godne pozy, które nie pozwalają Złotemu Dziecku na kontakt z prawdziwym Ja i co za tym idzie – prawdziwy rozwój.

Kozioł Ofiarny od początku nie ma miłości matki, ale może zyskać prawdziwą miłość dla swojego prawdziwego Ja, w toku swojego życia – od innych lub siebie. Jest zmuszona szukać siły w sobie i wziąć odpowiedzialność za własne szczęście. Natomiast Złote Dziecko dość późno uświadamia sobie, że pochwały, zaszczyty, puszenie się nim, to marny zamiennik prawdziwej miłości, że nigdy nie było kochane za to, jakie jest naprawdę. Nie umie inaczej, więc kontynuuje udawanie kogoś lepszego. Perfekcjonizm, zadowalanie innych ludzi, niepozwalanie sobie na słabość czy porażki – ta droga nie prowadzi go do prawdziwej samoakceptacji. Pozostaje zależne od innych.

Jeśli szczęśliwie się zbuntują, czy to Złote Dziecko, czy Kozioł Ofiarny, oboje muszą stanąć przed wspólnym pytaniem: Kim ja naprawdę jestem? Poza oczekiwaniami matki i rolami, które mi wyznaczyła?

Wieloletnia rywalizacja i nierówności pomiędzy Złotym Dzieckiem i Kozłem Ofiarnym, a także brak komunikacji między nimi, o co zadbała narcystyczna matka, prowadzi bardzo często do nienawiści między dorosłymi i/lub utraty kontaktu z bratem/siostrą. Jeśli jednak oboje - niezależnie od roli, która Wam przypadła - zbuntujecie się, macie szanse otrzymać odnaleźć wielkie wsparcie w bratu/siostrze. Nikt tak jak oni nie wie, przez jakie piekło przeszliście. Niestety jednak, o ile Kozły Ofiarne czasem wyzwalają się spod wpływu matki, tak Złote Dzieci często żyją w nieświadomości swojej sytuacji do końca swoich dni. Nie rozumieją one, o co chodzi bratu czy siostrze, którzy po raz pierwszy w życiu stają po swojej stronie i przeciwstawiają się narcystycznej matce.

C. D. N.