Zdrowienie po narcystycznej opresji - część 5. Depresja

Kiedy wypali się Twój gniew, albo przynajmniej osłabnie, kiedy opadnie kurz po ostatniej bitwie z matką, a może wcześniej - nadejdzie smutek.

5. DEPRESJA

To jest ten moment, kiedy zaczynasz mierzyć ze wszystkim co straciłaś, już bez gniewu, lub początkowo na zmianę z gniewem. Moment czarnego smutku i głębokiej żałoby. Jest to także etap pożegnania z matką, a właściwie z marzeniami o niej. Teraz symbolicznie pochowasz swoją Dobrą Mamę. Uświadomisz sobie, że już nigdy jej nie będziesz miała. Nigdy. Nigdzie. Już nigdy Cię nie przytuli, nie pocieszy, nie powie, że Cię kocha i jest z Ciebie dumna. Przykro mi to pisać, ale trzeba być uczciwym. Nie ma ucieczki przed tą rozpaczą i głębokim smutkiem.

Może Cię kusić, by po uświadomieniu sobie, kim jest Twoja matka, rozgniewaniu się na nią i zerwaniu z nią kontaktów, przejść do dalszego życia bez zatrzymywania się nad tym, że jest to wielka strata – jakby umarł Ci ktoś bliski. Ale to nie jest dobre. Nawet nie jest wykonalne na dłuższą metę, bo nieprzeżyta żałoba i trauma powrócą, w formie depresji, stanów lękowych czy bezsenności, prędzej czy później.

Jestem córką złośliwej narcyzy, bardzo długo byłam w stanie mobilizacji, bo matka podejmowała różne środki przeciwko mnie. Byłam więc skupiona na bronieniu się. Czeka mnie jeszcze starcie z nią w sądzie o spadek po ojcu, ale jak to wszystko się już zakończy, żałoba na pewno powróci. Może już nie tak nasilona jak ta, którą przeżyłam, kiedy zaatakowała mojego synka i uświadomiłam sobie, że matka nie pokocha nigdy mnie ani moich dzieci, ale będzie.

Jedyną radą, jaką mam na żałobę, tęsknotę za prawdziwą Mamą i smutek, to po prostu... przeżyć je. Dać sobie czas, by te uczucia doszły do głosu. Jeśli chcesz płakać, płacz. Jeśli jest Ci smutno, przeżyj ten smutek. Nie uciekaj od niego. Wiem, że pewnie trudno Ci jest wypłakać się – byłaś zawsze potępiana za przeżywanie swoich uczuć, a płacz powodował tylko pogardę lub agresję u Twojej matki. Trudno też w codziennym pędzie znaleźć chwilę, by skupić się na sobie i swoich uczuciach, ale trzeba próbować. Nie oglądaj telewizji wieczorem, nie czytaj książek. Unikaj szukania sobie zajęcia, kiedy zbiera Ci się na smutek. Zapal świecę albo usiądź z kubkiem herbaty i poczuj, że jesteś i czujesz. Tu i teraz. Czasem możesz nawet popłakać przy dzieciach, zwłaszcza, jeśli one też płaczą. U mnie było łatwiej, bo opłakiwaliśmy z dziećmi śmierć mojego ojca. Dzieciom nic się nie stanie, jak zobaczą, że czasem jesteś smutna i płaczesz. Przeciwnie, to pokaże im, że jesteś człowiekiem i że płacz jest w porządku. Nie muszą wiedzieć, że płaczesz z powodu utraty matki, byle tylko nie myślały, że to one sprawiły Ci jakąś przykrość. Sama powiedziałam dzieciom o przyczynie swojego smutku. Im także było smutno, że nie będą już miały dziadka i że nie mają normalnej babci, jaką mają inne dzieci. Tęskniły za moim ojcem. Czuły się pokrzywdzone przez los, że ich babcia okazała się taką osobą. Nieraz mój syn wspominał, że chciałby mieć normalną babcię i dlaczego właśnie on musi mieć taką, której się boi? Wielokrotnie pytał mnie, czemu babcia jest taka. Nie ma na to rady – odpowiadaj szczerze, że nie wiesz, że to przypadek, nie ma w tym żadnej jego winy i nie mógł temu zapobiec. Przekonując dzieci, z czasem przekonasz także siebie.

Mnie osobiście bardzo pomógł samotny wyjazd jesienią. Przy wcześnie zapadających ciemnościach, kilometrami szłam brzegiem huczącego morza, całkiem sama. I płakałam głośno. Wprost wyłam. Jeśli nie możesz pozwolić sobie na wyjazd, idź chociaż na weekendowy spacer do lasu i tam sobie pokrzycz lub popłacz – drzewom krzyki nie szkodzą. Pamiętaj, trzymałaś fason przez wiele lat. A tak naprawdę powstrzymywałaś gniew i smutek przez wiele lat. Teraz te łzy muszą się w końcu wylać, więc nie dziw im się, nie powstrzymuj ich i nie denerwuj się nimi. Nie wstydź się ich. To dobre łzy, naturalne w tej sytuacji.

Nawet jak już etap najgorszej depresji minie, nadal możesz mieć gorsze dni – jak Dzień Matki czy Boże Narodzenie. Może się zdarzyć, że jakieś zdjęcie w gazecie, książka, zapach ciasta czy widok kochającej matki z córką na ulicy sprawi, że znowu ból pojawi się w Twoim sercu. To naturalne. Cały proces radzenia sobie ze stratą to często trzy kroki do przodu, a następnie dwa do tyłu. Nie martw się tym, żałoba jest jak fala, raz mniejsza, raz większa, raz Cię zalewa, kiedy indziej powoduje tylko kilka zmarszczek na gładkiej tafli wody. I płacząc nad matką, której nigdy nie miałaś pamiętaj: to nie Twoja wina, że tak się stało. Miałaś pecha, że urodziłaś się właśnie jej. Ale i ogromne szczęście, że zdołałaś się wyrwać.

Wiele Czytelniczek pyta, jak długo to potrwa. Tak długo, jak będzie Ci potrzeba. Nie ma żadnych wzorców. Tempo wychodzenia z żałoby to indywidualna sprawa. Moja żałoba wciąż trwa, po ponad roku Zero Kontaktu, choć jest już lżejsza. Nadal jednak bywają dni, że jest mi bardzo smutno, zwłaszcza, że straciłam w krótkim czasie oboje rodziców. Teraz jestem na wakacjach, mam dużo wolnego czasu. Jestem nad jeziorem, przypominają mi się chwile z dzieciństwa (dużo wyjeżdżaliśmy właśnie nad jeziora). Smutek chwilami całkowicie mnie zalewa.

Niejednokrotnie spotkasz się z dużą krytyką ze strony ludzi, którzy nie przeszli przez podobną stratę. Będą Cię potępiać za Twoją żałobę. Usłyszysz od nich, że się rozczulasz nad sobą, że innym też jest ciężko, że jesteś dorosła i powinnaś zająć się swoim życiem. Że to już było dawno, że to już przeszłość i powinnaś o niej zapomnieć, itd. itp. Inni będą mówić, że powinnaś się raczej cieszyć, że się już pozbyłaś tej toksycznej jędzy ze swojego życia. Owszem, będziesz się cieszyć z odzyskanej wolności, ale smutku będzie początkowo dużo więcej. Ambiwalencja jest naturalna w tej sytuacji. A dokładnie przebiegnie to tak, że zaraz po zerwaniu kontaktów z matką ogarnie Cię radość, euforia i poczucie dumy z siebie samej. Olbrzymia ulga. Ale nieuchronnie potem przyjdzie smutek i przez jakiś czas może nawet dominować. To naturalne. Nie dyskutuj z krytykantami, bo oni nie wiedzą co mówią. Nie tłumacz im się, to Twoje wybory i Twoja sprawa. Owszem, trzeba zająć się swoim życiem, ale bez etapu żałoby nie da się tego zrobić. Żałoba musi wybrzmieć w sposób naturalny. Jakby umarł Twój mąż, nikt by nie oczekiwał, że zostawisz przeszłość i pójdziesz naprzód. Tak samo umarła Twoja matka. Ta, którą mogłabyś mieć.

C. D. N.